1.Silahını emniyetli olarak nasıl kullanılacağı öğrenilmelidir. Emniyetli olarak nasıl kullanılacağını öğrenmeden hiç kimse silah kullanmamalıdır. 2. Silah sahipleri silah kullanımında ve muhafazasında asla aşırı güven duymamalıdırlar. 3. Silaha her zaman doluymuş gibi davranılmalıdır. Silah ele alındığında her zaman çok büyük özen gösterilmelidir. 4. Namlu ağzı her zaman emniyetli bir yöne tutulmalıdır. Bu özellikle silah doldurulurken, boşaltılırken ve sökülürken önemlidir. 5. Silah hiç bir zaman canlı bir hedefe yöneltilmemeli ve tetik düşürme gibi tehlikeli alışkanlıklar edinilmemelidir. 6. Silah kesinlikle şarjörü üzerinde ve dolu olarak saklanılmamalıdır. Fişek ve silah ayrı ayrı yerlerde bulundurulmalıdır. 7. Mutlak zaruret olmadıkça fişek yatağında fişek bırakılmamalıdır. 8. Silah ve mühimmatı çocukların rahatlıkla ulaşamayacağı yerlerde muhafaza edilmelidir. 9. Sökme, takma ve temizleme gibi işlemler etrafta kimsenin bulunmadığı boş alanlarda veya bir odada yapılmalıdır. 10. Hiçbir zaman alkollü, uykusuz ve sinirli iken silah ele alınmamalı veya ulaşılabilecek yakınlıkta bulundurulmamalıdır. 11. Silah her ne amaçla olursa olsun dolu olarak bir başkasına verilmez. Şarjör çıkarılır, fişek yatağının boş olduğu tespit edildikten sonra verilebilir. 12. Silah ele alındığında veya kılıfına koyulurken mutlaka işaret parmağı tetik korkuluğu üzerinde tutulmalı kesinlikle tetiğe dokunulmamalıdır. 13. Silahı hiç bir zaman şeytan doldurmaz. Bunun için başkalarınca silahın kurcalanmamasına özen gösterilmelidir. 14. Silahınıza uygun aksesuarlar kullanılmalı, kılıf ve kabze gibi aksesuarların silah ile uyumlu olduğundan ve emniyetine engel teşkil etmediğinden emin olunmalıdır. 15. Silahın emniyet sistemine veya teknik özelliklerine güvenilerek şakalaşma ve benzeri davranışlarda bulunulmamalıdır. Unutulmamalıdır ki silah şaka aracı değildir. 16. Silahın yere düşürülmemesine dikkat edilmesi, hem silahın korunması, hem de bir kazaya sebebiyet verilmemesi açısından önemlidir. 17. Özellikle düğün, eğlence yerleri gibi toplu halde bulunulan yerlerde silah konuşmanın odak noktası haline getirilmemelidir. 18. Küçük çocukların ve gençlerin bulunduğu ortamlarda silahı özendirici konuşmalardan, hal ve hareketlerden kaçınılmalı, onlara silahın tehlikeleri anlatılmalıdır.
ATEŞLİ SİLAHLAR TERİMLER SÖZLÜĞÜ
ABRASION: Bkz; AŞINMA
ACCELERATOR: Bkz; HIZLANDIRICI
ACCESSORY: Bkz; AKSESUAR
ACCURACY: Bkz.; İSABET
ACP: Bkz.;AUTOMATIC COLT PISTOL
ACTION: Bkz.; MEKANİZMA
ADAPTER: Bkz; ADAPTÖR
ADAPTÖR(Adapter):Herhangi bir silâhta daha küçük bir mermi atılmasını, veya farklı maksatlı aksam takılmasını sağlayanparça(lar)
ADJUSTABLE CHOKE: Bkz.; AYARLANABİLİR ŞOK
AĞIZ(Muzzle)(Mouth):Dolma silâh namlusunun veya kovanın barut/mermi/saçma doldurulan açık ucu.
AĞIZ OTU(Priming Charge):Sevk hakkının ateşlenmesini sağlayan genelde ince taneli barut. Ağızdan dolma silâhlarda namlucidarına açılan bir deliğin kenarında bulunan bir oyuk veya çanağa konulur. (Büyük çaplı modern toplarda kese ile konulan sevk hakkının en arkasına ufak bir yastık şeklinde bağlanır.)
AĞIZDAN DOLMA(Muzzleloader):Namlu ağzından barut, mermi veya saçma doldurularak fitil, çakmak taşı kıvılcımı veya kapsül patlaması ile ateşlenen eski tip silâhlar.
AIM: Bkz.; NİŞAN.
AIRGUN: Bkz.; HAVALI SİLAH.
AKSESUAR(Accessory):Bir silâhın entegre bir parçası olmamasına rağmen onunla ilgili olarak kullanılan yağdanlık, kayış,fişeklik, vb., parça, aksam, düzen.
ALEV ÖRTEN HUNİ(Flash Hider):Genelde tam-otomatik askeri tüfeklerin namlu uçlarına takılan ve gece atışında namlu ucu alevi ile atıcının görüşünün bozulmasını önleyen konik siper. ( ALAFORTANFONİ ! )
AMMUNITION: Bkz.; CEPHANE
ANA YAY(Mainspring):Bir silâhın horozunu veya ateşleme iğnesini hareket ettiren kuvvetli yay.
ANİ ATIŞ: Bkz.; ÖNLEME.
ANVIL: Bkz.; ÖRS
APERTURE: Bkz.; NİŞANGÂH DELİĞİ
APERTURE SIGHT: Bkz.; DİOPTER NİŞANGÂH
ARIZA(Malfunction):Silâhın çalışmasını engelleyen bir bozukluk.
ARKEBÜS(ArquebusveyaHarquebus):Aslen; 15. yy ortalarında Almanya’da kullanılan kaval namlusu altında destek kancası bulunan kav/fitil çakmaklı ağır tüfek. Daha sonraları; kaliteli tüfekleri sıradan askeri tüfeklerden (MUSKET) ayırmak için kullanılmış bir sıfat.
ARMOR-PIERCING: Bkz; ZIRH DELİCİ
ARPACIK(Front Sight):Namlu ucu üstüne takılmış "ön” nişangâh
DİOPTER ARPACIK(Aperture):Bazı Nişan tüfeklerinde kullanılan halka görünümlü arpacık.
KÜRE ARPACIK(Bead Sight):Yivsiz (ve bazı yivli) av tüfeklerinde bulunan boncuk arpacık
YAPRAK ARPACIK(Blade Sight):Genellikle tabancalarda bulunan yassı arpacık.
ARQUEBUSveyaHARQUEBUS: Bkz; ARKEBÜS
ARTAN HADVE(Gain Twist):Bkz.; HADVE
ASSEMBLY: Bkz; GRUP (2)
AŞINMA(Abrasion):1- Namlu içinde yiv ve setlerin her atışta mermi sürtünmesi ile normal olarak aşınması.
2- Üzerine sert, aşındırıcı maddeler bulaşmış mermilerin namluda sebep olduğu normal dışı aşınma.
ATEŞLEME(Ignition):Sevk hakkının (barutun) yanmaya başlatılması.
ATEŞLEME ANA YAYI(Mainspring):Silâhı ateşleyen horozun veya iğnenin yayı.
ATEŞLEME DÜZENİ(Firing Mechanism):Namlu içindeki barutu dışardan ateşlemek için yapılan çeşitli mekanik düzenler. Bkz.; ÇAKMAK
ATEŞLEME HAKKI(Ignition Charge):Bazı silâhlarda daha iyi ateşleme sağlamak için fişek dibine konulan kolay yanıcı barut(genellikle kapsül önüne eklenen bir miktar karabarut). Bkz.; YEMLEME BARUTU
ATEŞLEME İĞNESİ (PİMİ)(Pin/Firing Pin):Kuyruk mekanizmasının fişek kapsülüne çarparak ateşlemeyi sağlayan parçası (Çoğusilâhlarda sürgünün bir parçası).
ATEŞLEME MEKANİZMASI(Gunlock):Herhangi bir hafif silâhın ateşlenmesini sağlayan mekanik düzen.
ATEŞLİ SİLAH(Firearm):Yanan baruun gaz basıncı ile mermi atan silâh.
ATIM(Round):Tek atışlık cephane.
ATIŞ HIZI(Cyclic Rate):Tam otomatik silâhlarda "atış/dakika(rounds per minute)” olarak verilen azami atış hızı. (Bu meyanda
şarjör kapasitesi veya namlu ısısı gibi etkenler hesaba katılmaz)
ATIŞ GÖZLÜĞÜ(Shooting Glasses):Genelde sarı renkli ve "temperli” camlı koruyucu gözlük.
AUTOMATIC COLT PISTOL TİPİ FİŞEK(ACP):İlk olarak yarım otomatik Colt tabancalarında kullanıldığı için bu adı taşıyan özel fişek/ler. .25ACP (6.35mm Browning), .32ACP (7.65mm Browning), .380ACP (9mm Kısa Browning), .38ACP (9mm Uzun Browning’e benzer) ve .45 ACP (11.25 veya 11.43mm diye tanınan fişek).
AUTOLOADINGBkz.; OTOMATİK DOLDURMALI
AUTOMATIC: Bkz.; OTOMATİK SİLAH
AUTOMATIC SAFETY: Bkz.; OTOMATİK EMNİYET
AV FİŞEĞİ(Shotshell):Yivsiz av tüfeği ile atılmak üzere saçma ile doldurulmuş fişek.
AV TÜFEĞİ(Shotgun): Bkz.; YİVSİZ AV TÜFEĞİ.
AYAKLI ŞERİT(Ventilated Rib):Bkz.; ŞERİT.
AYAK PARMAĞI‡(Toe):Dipçik tabanının alt ucu/köşesi. Dipçik bir ayağa benzetilirse, parmaklar.
AYARLANABİLİR ŞOK(Adjustable Choke)(Variable Choke):Yivsiz av tüfekleri için genellikle döner bir parça ile sıkışıp açılarak ayarlanabilen şok.
AYARLANABİLİR NİŞANGÂH: (Adjustable Sights):Ayarlanabilir gez ve/veya arpacık
AYIRICI(Disconnector):Yarım otomatik silâhlarda, her bir tetik çekilişi için bir atış yapılmasını sağlayan (silâhın tam otomatik olarak çalışmasını önleyen) aksam.
B
BALANCE POINT: Bkz.; DENGE NOKTASI
BALİSTİK İLMİ(Ballistics):Hareket halindeki mermilerin namlu içinde ve dışında (mermi yolu, güç, vuruş ve penetrasyon) geçirdiği evrelerin incelenmesi. İç balistik barutun yanması ile oluşan basınç ve etkileri ile; dış balistik ise namludan fırlatılan mermilerin (1 veya daha fazla sayıda) namlu dışındaki hareketleri ve hedefteki etkileri ile ilgilenir. (Namlu içi=iç balistik; Namlu dışı= dış balistik)
BALİSTİK KATSAYISI(Ballistic Coefficient): Bir merminin şekli, boyu, çapı, ağırlığı ve uç tasarımının hava sürtünmesine karşısürat, menzil ve dengeyi etkilemesini gösteren katsayı.
BALL: Bkz.; MİSKET, TAM GÖMLEKLİ MERMİ.
BALL AMMUNITION: Bkz.; TAM GÖMLEKLİ MERMİ.
BALLISTIC COEFFICIENT: Bkz:; BALİSTİK KATSAYISI.
BALLISTICS: Bkz:; BALİSTİK İLMİ.
BANT(Rib):Bkz.; ŞERİT.
BARREL: Bkz.; NAMLU
BARREL BAND: Bkz.; GERDANE
BARREL CHANNEL: Bkz.; NAMLU KANALI.
BARUT(Powder/Gun Powder):Bkz.; KARABARUT, DUMANSIZ BARUT. Ateşli silâhlarda yanarak sevk gücü üreten
kimyasal karışım.
BARUT HAKKI(Charge/Powder Charge):Şarj - Fişeğe konan barut miktarı – Bir atımlık barut miktarı.
BARUT ÖLÇEĞİ(Powder Measure):Kıvılcım yaratmayacak bir maddeden yapılmış ölçek.
BASE WAD: Bkz.; DİP TAPASI
BASINÇ(Pressure):Ateşlenme ile yanan barut gazlarının namlu cidarı, kovan duvarları ve başı/kafası, sürgü yüzü, ve mermin
tabanına yaptığı itme.
BASİT GERİ FIRLATMALI‡(Simple Blowback):Tetik çekildiğinde açık durumdan ileri gitmeye başlayan sabit iğneli sürgüsü ile fişek süren ve sürgü kapanma anında ateşleyen, ve barut gazının geri fırlattığı boş kovanın itmesi ile tekrar açık sürgü durumuna geçen yarım veya tam otomatik silâh.
BATARYA(Battery):Yarı veya tam otomatik silâhlarda mekanizmanın dolu, kilitli ve atışa hazır hali.
BATTERYveyaFRIZZEN: Bkz.; ÇELİK.
BATTERY: Bkz; BATARYA
BB:Takriben4 mm çapında bizde 0/2 olarak tanınan saçmaya yakın boyutta bir saçma – Bir tür havalı silâh mermisi (hava tüfeklerinde bilhassa çelikten yapılmış ve bazıları bakır kaplı BB kullanılır).
BEAVERTAIL: Bkz.; EL KUNDAĞI.
BELT: Bkz.; KEMER.
BERDAN KAPSÜL : (Bak; KAPSÜL)
BESLEME DÜZENİ(Feed Mechanism):Hazneden yatağa fişek süren düzen.
BIG BORE: Bkz.; BÜYÜK ÇAPLI
BIPOD: Bkz.; ÇİFT AYAK
BİRLEŞTİRME KONİSİ(Cone/Forcing Cone):Fişek yatağı çapından namlu çapına geçiş konisi.
BLACKING: Bkz.; MENEVİŞ. Siyah/füme meneviş için genellikle İngilterede kullanılan bir isim.
BLANK/BLANK CARTRIDGE: Bkz.; KURUSIKI
BLOWBACK*: Bkz; GERİ FIRLATMALI (?)
BLOWN PATTERN: Bkz.; DAĞINIK PATERN.
BLOWN PRIMER: Bkz; FIRLAMIŞ/DELİNMİŞ KAPSÜL
BLUEING:Bkz.; MENEVİŞ
BOATTAIL: Bkz.; KONİK KUYRUKLU.
BOĞAZ(Neck)::Yivli silâh kovanlarında mermiyi kavrayan kısım; boyun. Fişek yatağının hafif konik bir şekilde namlu çapına inip
bağlandığı bölüm.
BOLT:Bkz.; SÜRGÜ.
BOLT ACTION: Bkz.; SÜRGÜLÜ MEKANİZMA
BOLT HANDLE: Bkz.; SÜRGÜ KOLU
BOLT RELEASE: Bk, SÜRGÜ MANDALI
BOLT STOP: Bkz; SÜRGÜ MANDALI
BOOSTER CHARGE: Bkz.; YEMLEME BARUTU.
BORE: Bkz.; NAMLU İÇİ
BORE DIAMETER: Bkz.; NAMLU ÇAPI.
BORU ŞARJÖR(Tubular Magazine):Bazı tüfeklerde namlu altı veya dipçik içine yerleştirilrn boru şeklinde şarjör.Bkz.;
ŞARJÖR.
BOŞLUK(Slack):Tetik çekilirken, tetik ayağına dokununcaya kadar olan boşluk.
BOTTLENECK: Bkz.; BOYUNLU/OMUZLU.
BOXLOCK: Bkz.; YARIM ÇAKMAK.
BOX MAGAZINE: Bkz.; KUTU ŞARJÖR.
BOXERKAPSÜL : Bkz.; KAPSÜL.
BOYUN: Bkz.; BOĞAZ.
BOYUNLU(Bottleneck):Gövdesi sertçe bir daralma ile incelerek mermiyi tutacak hale getirilmiş şekilde fişek kovanı (çoğu yivli tüfek kovanlarının şekli).
BRASS: Bkz.; PİRİNÇ; KOVAN .
BREECH: Bkz.; KUYRUK.
BREECH BLOCK: Bkz.; KUYRUK SÜRGÜSÜ, KAMA.
BREECH BOLT: Bkz.; KUYRUK SÜRGÜSÜ, KAMA.
BREECH LOADER: Bkz.; KUYRUKTAN DOLMA.
BREECH PLUG: Bkz; KUYRUK TIPASI.
BREECH PRESSURE: Bkz; KUYRUK/YATAK BASINCI.
BROWNING: Bkz.; MENEVİŞ. Bilhassa eski sarma namlulu silâhlarda görülen kahverengi meneviş.
BROWNING, JOHN MOSES(1855-1926): ABD Doğumlu ateşli silâhlar mucidi.
BRUSH LOAD: Bkz.; DİSPERSAN.
BT(Kısaltma):BOATTAIL.
BURUN(Nose): Merminin ucu.
BUCKSHOT: Bkz.; ŞEVROTİN.
BUFFER: Bkz TAMPON.
BULLET: Bkz.; MERMİ.
BULLET ENERGY: Bkz.; MERMİ ENERJİSİ.
BULLET JACKET: Bkz.; MERMİ GÖMLEĞİ
BÜYÜK ÇAPLI(Big Bore):7.62 mm den büyük tüfek ve 9mm den büyük tabanca çapları.
BULLET MOULD: Bkz.; KURŞUN KALIBI.
BULLET RAMP: Bkz; MERMİ RAMPASI.
BULLSEYE: Bkz.; HEDEF MERKEZİ.
BUTT; Bkz.; DİPÇİK.
BUTT PLATE: Bkz.; DİPÇİK TABAN PLÂKASI.
BUTT STROKE: Bkz; DİPÇİK DARBESİ.
C
CALIBER: Bkz.; KALİBRE.
CANISTER: Bkz; MİSKET DOLUSU
CANNELURE: Bkz; 1- KANAL; 2- KANALCIK.
CANNON: Bkz; TOP.
CANNON LOCK: Bkz; EL TOPU.
CAP: Bkz; KAPSÜL.
CAPLOCK: Bkz.; KAPSÜLLÜ ÇAKMAK.
CARBINE: Bkz.; KARABİNA.
CARTOUCH(E):Bkz; KARTUŞ.
CARTRIDGE: Bkz; FİŞEK ve KARTUŞ.
CARTRIDGE HEAD: Bkz.; KOVAN KAFASI/BAŞI.
CASE: Bkz.; KOVAN.
CATCH: Bkz; MANDAL.
CENTERFIRE: Bkz.; MERKEZİ VURUŞLU ATEŞLEME.
CEPHANE(Munitions/Ammunition/Ammo): Ateşli silâhların attığı mermiler ve bunların atılmasını sağlayan sevk, ateşleme hakları, ateşleyiciler ve kovanları. Günümüz silâhlarında; fişek.
CF(Kısaltma):CENTERFIRE.
CHAMBER: Bkz.; FİŞEK YATAĞI.
CHAMBER PRESSURE: Bkz.; FİŞEK YATAĞI BASINCI
CHARGE: Bkz.; BARUT HAKKI.
CHECKERING: Bkz.; TIRTIL.
CHEEK PIECE:Bkz.; YANAKLIK.
CHOKE: Bkz.; ŞOK.
CHOKE TUBE: Bkz.; ŞOK TÜPÜ.
CHRONOGRAPH: Bkz; KRONOGRAF.
CIVA FULMİNAT(Mercury Fulminate):Kapsül eczası olarak kullanılan çok hassas ve patlayıcı bir kimyasal madde.
CLAY BIRD/PIDGEON: Bkz.; PLÂKA.
CLEANING KIT: Bkz.; TEMİZLEME TAKIMI.
CLEANING ROD: Bkz.; TEMİZLEME HARBİSİ.
CLIP: Bkz.; ŞARJÖR.
COCK: Bkz.; HOROZ.
COCKING HANDLE: Bkz.; KURMA KOLU.
COCKING INDICATOR: Bkz.; KURULMA GÖSTERGESİ.
COLLIMATOR: Bkz; KOLİMATOR.
COMB*:Tüfek kundağında, kabzadan sonra yukarı doğru yükselip dipçiğe dönen köşe. Bkz.; İBİK.
COMBINATION GUN: Bkz.; ÇOK MAKSATLI TÜFEK.
COMPENSATOR: Bkz; NAMLU UCU FRENİ.
CONE: BİRLEŞTİRME KONİSİ.
CORDITE: Bkz.; KORDİT.
CORROSION: Bkz.; KOROZYON.
CREEP: Bkz.; SÜRTÜNME.
CRIMP: Bkz.; KIVIRMA.
CROSSHAIR: Bkz.; NİŞAN ÇAPRAZI.
CUTOFF: Bkz; HAZNE MANDALI
CYCLIC RATE: Bkz; ATIŞ HIZI.
CYLINDER: Bkz.; TABANCA TOPU.
CYLINDER CHOKE: Bkz.; ŞOK.
Ç
ÇAKMAK(Lock):Önceleri ağızdan dolma, şimdi tüm, silâhların ateşleme mekanizması.
ÇAKMAK TABLASI(Lockplate):Çakmaklı silâhların aksamını taşıyan ve çalışmasını sağlayan plâka.
ÇAKMAK SÜRESİ (ÇAKMAK HIZI)(Lock Time):Mekanik gecikme (Atıcılıkta: Tetiğin çekilmesinden saçma/merminin namluyu terk
etmesi arasında geçen vakit; Silâhçılık: Horoz ve/veya iğnenin tetikten kurtulması anından ateşleme iğnesinin kapsüle değmesi arasında
geçen zaman.
ÇAKMAK TAŞI(Flint))(Pyrites: Sert bir çelik parçasına çarparak ak kor halinde çelik parçacıkları (kıvılcım) çıkartan akik ayarısertlikte quvars bazlı sert taş (flint).Çarklı ateşleme düzenlerinde kullanılan, ve sert bir demire sürüldüğünde kıvılcım çıkaran demir/kükürt bileşimi (pyrites)(sigara çakmaklarının taşı gibi).
ÇANAK(Pan): Ağızdan dolma silâhlarda, falya deliği yanında ağızotu barutunu tutan metal çanak.
ÇAPRAZ TEL(Crosswire): Dürbünlü nişangâhların nişanalma çizgileri.
ÇARKLI ÇAKMAK(Wheellock):ZEMBEREKLİ. Günümüz sigara çakmaklarının çarkının büyüğüne benzer bir çarkın, bir anahtarla
yay gücüne karşı kurulduğu, ve tetik çekildiğinde kurtulan çarkın dönerek üzerine basan bir pirit taşından kıvılcımlar çıkararak ağızotunu
ateşlediği, mekanik bir ateşleme düzeni.
ÇENE(Jaw):Taşlı çakmaklarda Horozun taşı sıkan mengene tablaları.
ÇELİK(Battery)veya(Frizzen):Taşlı çakmaklarda horoza bağlı çakmaktaşının kıvılcım çıkarmak maksadıyla çarptığı çelik kol.Bazı hallerde, aynı zamanda da ateş çanağı kapağı görevini yapar.
ÇERÇEVE(Frame):Tabancalarda kubuz.
ÇEVRE VURUŞLU(ATEŞLEME)(Rimfire):Düşük basınçlı fişeklerin kıvırmalı ince kovan dip tablası arasına ateşleme için
kapsül eczası sürülerek elde edilen çok ekonomik ateşleme yöntemi. Eskiden .177 ila .58 (4.5mm-15mm) çaplı fişeklerde bile
kullanıldığı halde, artık yalnız .22RF çap fişeklerde kullanılmaktadır.
ÇIPLAK KURŞUN(Plain Lead Bullet): Metal gömlek, kâğıt veya bez sargısı olmayan mermi.
ÇİFT AYAK(Bipod):Hafif makinalı tüfeklerde ve bazı yivli av tüfeklerinde kullanılan ikili istinat ayağı.
ÇİFT BAZLI BARUT(Double Base Powder): Nitroselüloz'un (pamuk barutu) yanma hızını arttırmak için nitrogliserin ilavesiyle yapılan dumansız barut.
ÇİFT NAMLU/LU(Double-Barrel/led):Klâsik çifte, Süperpoze veya diğer çift namlulu silâhlar.
ÇİFT PATLAMA(Doubling):Çift namlulu silâhlarda ikinci namlunun birinci namlunun patlaması ile aynı anda istek dışı patlaması.
ÇİFT KURMALI TETİK(Double Set Triggers):Bazı yivli tüfeklerde bulunan, tetiğe benzer bir levye ile kurulan hassas tetik düzeni.
ÇİFT TETİK(Double-Trigger):Çifte ve süperpozelerde bulunan çift tetik
ÇOK MAKSATLI TÜFEK(Combination Gun):Aynı kubuz üzerinde değişik çap ve tiplerde (Yivli/yivsiz) namluları olan tüfek.(Örneğin; "Drilling” veya "Vierling” tüfek).
D
DAĞINIK PATERN(Blown Pattern):Genelde, tapa kenarından gaz kaçmasıyla oluşan bozuk saçma dağılımı.
DAMASCUS BARREL: Bak; SARMA NAMLU
DARBELİ ÇAKMAK: Bak.; KAPSÜLLÜ ÇAKMAK.
DELAYED BLOWBACK*: Bkz; GECİKTİRİLMİŞ GERİ FIRLATMALI(?)
DELİK UÇLU(Hollow Point): Vuruş sırasında genişleyerek darbeyi artırmak amacıyla merminin ucuna açılan delik veya oyuk.
DELİNMİŞ KAPSÜL(Blown Primer):Bkz.; FIRLAMIŞ/DELİNMİŞ KAPSÜL.
DENEME(Proof):Namlu ve/veya mekanizmaların sağlamlığını teyit için yapılan yüksek şarjlı deneme atışı.
DENEME HAKKI(Proof Load):Yukarıda anlatılan sınama işlemi için kullanılan yüksek şarjlı dolu.
DENEME İŞARETİ(Proof Mark):Sınama işleminin yapıldığını gösteren namlu/kubuz/mekanizma işaretleri
DENGE NOKTASI(Balance Point):Silâhın denge noktası – Ağırlık merkezi
DESTEK(Rest):Atış yapılırken dayanılacak cisim.Mesnet.
DETERRENT: Bkz.; ÖNLEYİCİ
DIE: Bkz.; HADDE KALIBI.
DISCONNECTOR: Bkz; AYIRICI.
DİOPTER NİŞANGÂH(Aperture Sight):Yuvarlak bir delikten oluşan gez. Askeri ve av maksatlı tüfeklerde nişan kolaylığı sağlar.Nişan tüfeklerinde bazen diopter gezle kullanılan ve ayaklı bir metal halka veya arpacık yuvasına oturan üzerine siyah bir daire çizilmiş ve ortası delinmiş cam veya plâstik levha. Gez deliği içine arpacık dairesi, bunun içine de hedef yuvarlağı ortalanır.
DİP TAPASI(Base Wad):Av fişeği dip tapası; barut hakkının altında kalan kâğıt tapa.– Kapsülün bulunduğu bölüm.
DİPÇİK(Butt):Dipçik, Kabza, Tüfek kundaklarının arka ucu (Omuza dayanan kısım)
DİPÇİK DARBESİ(Butt Stroke):Silâhın dipçiği ile yapılan vuruş/darbe.
DİPÇİK TABAN PLÂKASI(Butt Plate):Kundağın dip tarafını örten metal veya başka bir maddeden yapılan plâka. Bazı metal plâkalarda temizlik malzemesi, fişek veya diğer aksamı taşımak için kapaklı ufak hazneler bulunur.
DİRİSA/DRİSA(Windage):Nişan ve vuruş noktaları arasındaki yatay farkı ortadan kaldırmak için yapılan nişangâh ayarı.
DİSPERSAN(Brush/Spreader/Scatter Load):Saçmaların kısa mesafede dağılmasını sağlayan fişek
DOLDURMA KAPAĞI(Loading Gate): Silâhın fişek haznesine fişek doldurmak için kullanılan gövde yanındaki kapak. Topuyukarı veya yana kırılmayan/açılmayan toplu tabancalarda çerçeveya bağlı döner kapak.
DOLDURMA MAKİNASI(Loading Press):Pres şeklinde fişek doldurma makinası.
DOLMA TÜFEK KAPSÜLÜ : (Bak; KAPSÜL)
DOLU/SIKI(Load):Bir atımlık sevk hakkı, mermi/saçma, veya fişek.
DOM DOM KURŞUNU(Dum Dum Bullet):19. yüzyılın ikinci yarısında Hindistan’ın Dumdum kentinde bulunan İngiliz silâh
fabrikasında üretilen oldukça yumuşak bir kurşun alaşımından yapılan delik uçlumermi ve bu mermi ile doldurulan fişeklere
verilen gayriresmi ad. Hatalı veya yanlış olarak patlayıcı madde ile doldurulmuş hafif silâh mermileri ve günümüzde kullanılan
spor amaçlı delik uçlu mermiler içinde kullanılmaktadır.
DOUBLE ACTION: Bkz.; TETİK
DOUBLE BARREL: Bkz.; ÇİFT NAMLU
DOUBLE BASE POWDER: Bkz.; ÇİFT BAZLI BARUT
DOUBLE SET TRIGGERS: Bkz.; ÇİFT KURMALI TETİK.
DOUBLE TRIGGER: Bkz.; ÇİFT TETİK
DOUBLING: Bkz.; ÇİFT PATLAMA
DÖNÜŞ(Spin):Yiv ve setin mermi mermiye verdiği ekseni etrafında dönme hareketi.
DRIFT: Bkz.; KAYMA.
DRIFT SLIDE: Bkz; KAYMA SÜRGÜSÜ
DRİLİNG(Drilling):Üç namlulu çok maksatlı kırma tüfek (Genelde 2 yivsiz 1 yivli namlu).
DROP*:Kundağın üst tarafında kabza arkasındaki yüksek çıkıntıdan(comb) dipçik tabanı üst noktasına (heel) uzanan çizgininnişan hattına olan mesafesi.
DRUM: Bkz TAMBUR.
DUMANSIZ BARUT(Smokeless Powder):19.yy sonlarında nitro selülozun yalın halinde veya nitrogliserinli kimyasal karışımlarından yapılan sevk maddesi, Bkz; BARUT
DUM DUM / DUM DUM BULLET: Bkz; DOM DOM KURŞUNU.
DÜRBÜN AYAKLARI(Scope Bases/Mounts):Dürbün takılabilmesi için silâha bağlanan ayaklar.
DÜRBÜN HALKALARI(Scope Rings):Silâha takılabilmesi için dürbüne takılan halkalar.
DÜZ ÇEKMELİ SÜRGÜ(Straight-Pull Bolt):Bazı sürgülü mekanizmalarda, sürgünün elle döndürülmeden açılmasını, ve kapanıp kilitlenmesini sağlayan mekanik düzen.
EAR PLUG: Bkz.; KULAK TIKACI.
EAR PROTECTOR: Bkz.; KORUYUCU KULAKLIK.
EKSTRAKTÖR (KOVAN ÇEKME TIRNAĞI)(Extractor): kovanı yataktan dışarı çeken mekanik düzen
EJECTOR: Bkz.; EJEKTÖR
EJEKTÖR (KOVAN ATMA TIRNAĞI)(Ejector):Fişek kovanını silâhtan dışarı atan mekanik düzen.
TERCİHLİ/OTOMATİK EJEKTÖR(Selective Ejector):Çifte/Süperpoze silâhlarda sadece atılmış kovanı dışarı atan düzen.
ELEVATION: Bkz.; İRTİFA.
EL KUNDAĞI (Forend): Tüfek kundaklarının namlu altına gelen ve elle tutulan bölümü (Boy kundağının bir kısmı olarak veya ayrıbir parça halinde bulunur).
Geniş el kundağı(Beavertail)
Dar/İnce el kundaği(Splinter)
EL TOPU(CannonLock)(Hand Cannon):15.yy da kullanılmaya başlanan, bir elde tutulup öbür elle kor veya kav ile ateşlenen ilkelbir tabanca.
EMNİYET(Safety):Silâhların ateşleme düzenlerini bloke ederek ateşlenmeyi önleyen güvenlik unsurları.
EMNİYET MANDALI(Thumb Safety):Baş parmakla çalıştırılan emniyet mandalı.
ENERJİ(Energy): Bir merminin yaptığı iş miktarı (ft/lb veya m/kg olarak ifade edilir).
ENGLISH STOCK: Bkz.; İNGİLİZ KUNDAK.
EROZYON(Erosion): Namlu iç yüzeyinin kurşun, pas ve sıcak barut gazları tarafından aşındırılması.
ESAS GÖZ: Bkz.; HAKİM GÖZ.
EXPANDING BULLET: Bkz.; GENİŞLEYEN MERMİ.
EXPLOSIVE BULLET: Bkz; PATLAYICI MERMİ
EXTRACTOR: Bkz.; KOVAN ÇEKME TIRNAĞI.
EXTRA-FULL CHOKE: Bkz.; ŞOK.
F
FEED MECHANISM: Bkz.; BESLEME DÜZENİ.
FEET PER SECOND (fps)(ft/sec):Amerikan ve İngiliz sisteminde Fit(ayak=304.8mm)/ Saniye olarak mermi hızını gösteren birim (Metrik
sistemde m/s veya mps veya metre/saniye).
FIELD-OF-VIEW: Bkz.; GÖRÜŞ ALANI.
FINISH: Bkz.; İŞÇİLİK/GÖRÜNÜM
FIREARM: Bk, ATEŞLİ SİLAH
FIRING MECHANISM: Bkz.; ATEŞLEME DÜZENİ
FIRING PIN: Bkz.; ATEŞLEME PİMİ/İĞNESİ
FIRLAMIŞ/DELİNMİŞ KAPSÜL(Blown Primer):Fişek kapsülünün patlama tazyiği ile kovandaki yatağından kısmen veya tamamen çıkması. Hatalı olarak delinmiş kapsüller için de bazen kullanılır. Bazı silâhlarda ise sürgü kilitleme/geciktirme elemanı olarak kullanılmıştır (Örneğin; M-1 den önceki Garand tasarımı piyade tüfeği prototipi).
FIXED AMMUNITION: Bkz; MÜKEMMEL CEPHANE.
FİLİNTA: Bkz; KARABİNA
FİŞEK(Cartridge)(Shell):Ateşli hafif silâh mükemmel cephanesi.